Nöbetçi Eczaneler
Kanser, bir organ veya dokudaki hücrelerin kontrolsüz şekilde çoğalmasıyla gelişen kötü huylu tümörlere ve urlara denir. Kanserin 100’den fazla türü vardır. İnsan vücudunu oluşturan hücrelerin mutasyona uğrayıp aşırı çoğalması ile başlayan bu süreç sonunda kanserli hücreler dokulara zarar vermeye başlar. Kanser hücreleri durdurulmaz ise ölümcül olabilir. En yaygın kanser türü meme kanseri iken halen en ölümcül kanser türü akciğer kanseridir. Her kanser türünün belirtileri ve tedavi yöntemi bir birinden farklıdır. Her hastalıkta olduğu gibi kanserde de erken tanı ve teşhis hayat kurtarır.
Kanser tedavisi sırasında nasıl beslenilmesi gerektiği, bu hastalık grubu ile ilgili en çok sorulan sorular arasında yer alıyor. Bugünkü yazımızda kanserli bireylerin beslenme tedavileri hakkında öneriler vereceğim.
Birçok hastalığa iyi geldiği gibi kanser için de en iyi beslenme modeli olarak Akdeniz tipi diyeti tavsiye edebiliriz.
Beslenme planı tam tahıllar, çavdar, siyez gibi sağlıklı karbonhidratlar; bitkisel ve az yağlı hayvansal protein kaynakları, süt ve süt ürünleri ile meyve ve sebze gruplarını içermelidir. Haftada 2 kez ızgara veya fırında pişmiş balık tüketimine yer verilmeli; kavrulmamış kuruyemişler günlük beslenmede yer almalıdır.
Kişinin günlük enerji ve besin öğesi ihtiyaçları göz önünde bulundurulmalıdır.
Paketli ve işlenmiş gıdalardan uzak durulmalı; besin kaynaklı enfeksiyonların önüne geçilmesi adına yemeklerin hazırlandığı ortamın hijyenik koşullarına dikkat edilmelidir.
Hangi besinleri tüketmemeliler?
Kanser hastaları salam, sucuk sosis gibi işlenmiş şarküteri ürünlerinden ve işkembe, kokoreç gibi sakatatlardan mümkün olduğunca uzak durmalıdır. İlave şeker-tuz kullanımdan kaçınılmalıdır. Hekim ve diyetisyen gözetimi dışında herhangi bir ilaç bitki çayı veya yiyecek tüketilmemelidir.
Hangi pişirme yöntemleri kullanılmalı ya da kullanılmamalı?
Sağlıklı olarak ızgara, buğulama, haşlama ve buharda pişirme gibi yöntemler kullanabilir; kızartma türü besinler tüketilmemelidir.
Kemoterapi alan hastaların nelere dikkat etmesi gerekir?
Kemoterapi dönemindeki ilaçlar, bağışıklık sistemi hücrelerinin sayısının azalmasına neden olabilmekte, bu nedenle hastalar besin kaynaklı enfeksiyonlara yatkın hale gelebilmektedir.
-Greyfurt, kırmızı meyveler, kivi, nar ve nar suyu kemoterapi ilaçlarının etkinliğini değiştirebileceğinden ve bağışıklık yükselten anti-kanserojen, antioksidan olmalarından kaynaklı tüketilmemelidir.
-Açıkta satılan hiçbir besin tüketilmemelidir.
-Sebze ve meyveler tüketilmeden önce 30 dakika sirkeli suda bekletilmeli, dışı tüylü olan meyvelerden uzak durulmalıdır.
-Sebze yemekleri pişirilirken hem besin değerinin korunması hem de mikrobiyal yükün azaltılması için düdüklü tencere tercih edilmelidir.
-Yumurtanın sarısı iyi pişirilmeli ve kırılmadan hemen önce yumurtanın dışı su ile yıkanmalıdır. Öncesinde yıkayıp asla bekletilmemelidir.
-Süt ve süt ürünleri pastörize şekilde tüketilmeli; etler çok iyi pişirilmelidir.
Kanser hastaları zayıflama diyeti yapmalı mıdır?
Kanser hastalarında tedavi döneminde fizyolojik stresi arttırmamak adına düşük kalorili zayıflama diyetleri uygulanmaması tavsiye edilir.
Kanser hastalarında kabızlığı önlemek için neler yapılabilir?
Kabızlık bu hastalık grubunda görülen sorunlardan biridir. Bireyin su içimi yerinde olmalı, yeteri kadar değilse ayran, çorba, kefir gibi sıvı kaynakları tüketmelidir.
-yeterli diyet lifi alımı bağırsak hareketlerinin düzenlenmesinde çok önemlidir.
-kabuğu ile tüketilebilen meyveler soyulmadan yenmelidir.
-Her öğüne bir miktar salata ve söğüş şeklinde çiğ sebze eklenmeli; üzerine zeytinyağı ilave edilmelidir.
Kanser tedavisinde iştahsızlık sorunu varsa ne yapılmalıdır?
Öğünlerin porsiyonlarının küçültülmesi ve enerji yoğunluğunun arttırılması ile besin tüketimi arttıkça iştahsızlık da azalacaktır.
-Meyve tüketmekte zorlanan hastalar için tercih edilen meyveler, kuru yemişler ve süt veya kefir ile smoothieler hazırlanabilir.
-sıvı formda olan besinler mide kapasitesini daha hızlı dolduracağından yiyeceklerle aralarına yarım saat kadar boşluk koyalım ayrıca önceliği besin değeri daha yüksek olan alternatiflere vermek faydalı olacaktır.
-hekim ve diyetisyen beraberliğinde çalışılmalıdır.
Kanser tedavisinde kilo alımının önüne geçmek için neler yapılmalıdır?
Özellikle hormon tedavisi alan kanser hastalarında kilo artışı sıklıkla görülmektedir. Bu nedenle ilave şeker tüketimi azaltılmalı, sağlıklı pişirme yöntemleri kullanılmalı, hayvansal yağ kaynakları azaltılarak sağlıklı yağlar tercih edilmelidir.
-tüm öğünlerde porsiyon kontrolüne dikkat edilmesi fayda sağlar.
-hekim ve diyetisyen beraberliğinde çalışılmalıdır.